Tính chất của Ancol: tính chất hóa học, tính chất vật lí, danh pháp, điều chế, ứng dụng chi tiết nhất

---

---

Bài viết Tính chất của Ancol: tính chất hóa học, tính chất vật lí, danh pháp, điều chế, ứng dụng với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập
Tính chất của Ancol: tính chất hóa học, tính chất vật lí, danh pháp, điều chế, ứng dụng.

Tính chất của Ancol: tính chất hóa học, tính chất vật lí, danh pháp, điều chế, ứng dụng chi tiết nhất

Bài giảng: Bài 40 : Ancol – Cô Nguyễn Thị Nhàn (Giáo viên Meraki Center)

1. Định nghĩa

    Ancol là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm hidroxyl (OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no.

    Công thức tổng quát của ancol: R(OH)_n (n ≥ 1), với R là gốc hydrocarbon.

    – Công thức của ancol no mạch thẳng, đơn chức: C_nH_2n+1OH hay C_nH_2n+2O (với n ≥ 1).

2. Phân loại

    – Gốc R có thể là mạch hở no hay chưa no hoặc mạch vòng.

    Ví dụ: CH₃-OH;     CH₂=CH-CH₂-OH;     C₆H₅-CH₂-OH.

    – Nhóm OH- có thể dính vào cacbon bậc 1, bậc 2, bậc 3 tạo thành ancol tương ứng bậc 1, bậc 2, bậc 3.

    Lưu ý: Bậc của ancol bằng bậc của nguyên tử cacbon liên kết với nhóm OH.

    Ví dụ:

Bảng phân loại ancol

    – Ancol không bền khi:

        + Nhiều nhóm –OH cùng đính vào một nguyên tử cacbon.

        + Nhóm –OH đính vào nguyên tử cacbon có nối đôi.

    Ví dụ:

3. Đồng phân và danh pháp

    a. Đồng phân

    – Mạch cacbon khác nhau.

    – Vị trí của các nhóm –OH khác nhau.

    – Ngoài ra ancol đơn chức có đồng phân là ete: R-O-R’.

    Ví dụ: Viết đồng phân của C₃H₈O.

    b. Danh pháp

    – Tên thông thường: Tên ancol = tên gốc hydrocarbon no tương ứng + ic.

    Ví dụ:

        CH₃-CH₂-OH: ethyl alcohol.

        CH₃-OH: methyl alcohol.

    – Tên thay thế: Tên ancol = tên gốc hydrocarbon no tương ứng + ol.

    Ví dụ:

    – Các ancol có nhiệt độ sôi cao hơn các hiđcacbon có cùng phân tử khối hoặc đồng phân ete của nó là do giữa các phân tử ancol có liên kết hiđro → Ảnh hưởng đến độ tan.

    – Từ C₁ đến C₁₂ ancol ở thể lỏng (khối lượng riêng d < 1), từ C₁₃ trở lên ở thể rắn.

    – C₁ đến C₃ tan vô hạn trong nước vì có liên kiết H với nước.

    – Độ rượu = (V_{ancol nguyên chất}/V_{dd ancol}).100

    – Các poli như ethylene glycol, glycerol thường sánh, nặng hơn nước và có vị ngọt.

1. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của nhóm OH ancol (phản ứng đặc trưng của Ancol)

    – Tính chất chung của ancol:

2ROH + Na → 2RONa + H₂↑

    – Tính chất đặc trưng của glycerol:

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu + H₂O

(ĐK: muốn tác dụng với Cu(OH)₂ phải có 2 nhóm -OH trở lên liền kề nhau)

    → Phản ứng này dùng để phân biệt ancol đơn chức với ancol đa chức có 2 nhóm OH cạnh nhau trong phân tử.

2. Phản ứng thế nhóm OH

    – Phản ứng với axit vô cơ:

    – Phản ứng tạo dien: dùng sản xuất cao su buna.

(ĐK: phải có xúc tác là Al₂O₃ + MgO hoặc ZnO/500ºC)

3. Phản ứng tách nước (phản ứng đêhidrat hoá)

    Chú ý:

(ĐK n ≥ 2, theo quy tắc Zai-xép)

(ancol bậc càng cao thì càng dễ khử nước tạo alkene)

(phải là rượu no, đơn chức)

(ancol bậc càng thấp thì càng dễ khử nước tạo ete)

4. Phản ứng oxi hoá

    – Phản ứng oxi hoá hoàn toàn:

    – Phản ứng oxi hoá không hoàn toàn:

1. Ứng dụng

2. Điều chế

    a. Phương pháp tổng hợp

    Ví dụ: Điều chế ethanol từ etilen     CH₂=CH₂ + H₂O → CH₃CH₂OH

    b. Phương pháp sinh hoá: từ tinh bột, đường, …

    c. Điều chế methanol trong công nghiệp

    * Giới thiệu một số rượu

    a. methyl alcohol (CH₃OH)

    – Là chất lỏng, không màu, nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước, có mùi đặc trưng, nhiệt độ sôi 65^oC.

    – Rất độc: nếu uống phải dễ mù mắt, uống nhiều có thể gây tử vong.

    – Dùng để điều chế formic aldehyde, tổng hợp chất dẻo, làm dung môi.

    – Điều chế:

        + Tổng hợp trực tiếp:

        + Bằng cách trưng gỗ.

    b. ethylic alcohol (C₂H₅OH)

    – Là chất lỏng, nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước, có mùi thơm, nhiệt độ sôi 78^oC.

    – Có ứng dụng rất lớn trong thực tế: để chế tạo cao su và một số chất tổng hợp khác như ester, acetic acid, ete, … Để làm dung môi hòa tan vecni, dược phẩm, nước hoa.

    c. Rượu butylic (C₄H₉OH)

    – Có 4 đồng phân. Là những chất lỏng, ít tan trong nước hơn 3 chất đầu dãy đồng đẳng. Có mùi đặc trưng.

    d. Rượu allylic (CH₂=CH-CH₂OH)

    – Là chất lỏng không màu, mùi xốc, nhiệt độ sôi 97^oC.

    – Được dùng để sản xuất chất dẻo.

    – Khi oxi hóa ở vị trí nối đôi tạo thành glycerol.

    e. Một số rượu đa chức

Xem thêm các phần Lý thuyết Hóa học lớp 11 ôn thi Tốt nghiệp THPT hay khác:

---

---

---