Phụ gia thực phẩm là gì? Phân loại, danh sách các phụ gia nguy hiểm và lưu ý khi sử dụng

Phụ gia thực phẩm là một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp thực phẩm, giúp cải thiện hương vị, màu sắc và thời hạn sử dụng. Tuy nhiên, không phải tất cả các chất phụ gia đều an toàn cho sức khỏe. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về khái niệm phụ gia thực phẩm, cách phân loại, danh sách các chất phụ gia nguy hiểm và ghi chú quan trọng khi được sử dụng để bảo vệ sức khỏe và gia đình của bạn. Hãy tìm hiểu ngay bây giờ!

1. Phụ gia thực phẩm là gì?

Phụ gia thực phẩm là các hợp chất hóa học hoặc tự nhiên được thêm vào thực phẩm để cải thiện một hoặc nhiều khía cạnh như hương vị, màu sắc, độ bền hoặc cấu trúc.

Phụ gia thực phẩm tiếng Anh là gì?: Trong tiếng Anh, phụ gia thực phẩm được gọi là “phụ gia thực phẩm”.

Mục đích sử dụng:

• Tăng sức hấp dẫn: Giúp sản phẩm đẹp hơn, hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng.
• Thời gian lưu trữ kéo dài: Đảm bảo thực phẩm để duy trì chất lượng lâu dài mà không bị hỏng.
• Hỗ trợ sản xuất: Giúp tối ưu hóa quá trình chế biến và sản xuất thực phẩm hàng loạt.

Ví dụ, bánh quy giòn nhờ độ ẩm, nước ngọt, giữ lại vị ngọt và vị chua cân bằng nhờ bộ điều chỉnh axit.

2. Phân loại phụ gia thực phẩm

Phụ gia thực phẩm được phân loại thành các nhóm chính dựa trên các chức năng và sử dụng cụ thể:

Chất bảo quản:

Vai trò: Ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc hoặc oxy hóa, giúp thực phẩm không ôi.

Ví dụ: natri nitrat (được sử dụng trong thịt chế biến), axit benzoic (trong nước ngọt).

Phụ gia axit benzoic trong đồ uống

Chất lượng hương vị:

Vai trò: Tăng cường hoặc tái tạo hương vị tự nhiên cho thực phẩm, hài hòa các hương vị.

Ví dụ: MSG (MSG) tạo ra hương vị umami, đường nhân tạo như aspartame cho đồ uống không đường.

Tác nhân tô màu:

Vai trò: Làm cho sản phẩm hấp dẫn hơn với màu sắc tự nhiên hoặc nổi bật.

Ví dụ: màu tự nhiên từ củ cải đường (màu đỏ), nghệ (vàng) hoặc màu tổng hợp như màu xanh lá cây (E102).

Tác nhân màu tự nhiên trong thực phẩm

Chất chống oxy hóa:

Vai trò: Bảo vệ thực phẩm khỏi quá trình oxy hóa dẫn đến những thay đổi về màu sắc hoặc hương vị, đặc biệt là trong dầu ăn và thực phẩm chế biến.

Ví dụ: Vitamin C (axit ascorbic), vitamin E (tocopherol).

Tập trung, gel, chất ổn định:

Vai trò: Cải thiện cấu trúc, giúp thực phẩm trơn tru và không tách biệt.

Ví dụ: pectin (trong mứt), gelatin (trong pudding).

Pectin tạo ra kết cấu mịn trong ùn tắc

3. Danh sách các chất phụ gia thực phẩm nguy hiểm

Mặc dù phụ gia thực phẩm mang lại nhiều lợi ích, một số loại có thể có hại nếu được sử dụng không đúng cách hoặc vượt quá liều cho phép. Dưới đây là một số phụ gia nguy hiểm cần lưu ý:

• Tác nhân màu tổng hợp: Một số chất như E102 (tartrazine) hoặc E110 (màu vàng hoàng hôn) có thể gây dị ứng hoặc tăng nguy cơ ung thư nếu được sử dụng trong một thời gian dài.
• Chất bảo quản hóa học: natri nitrat và nitrite (E250, E251) được sử dụng trong chế biến thịt có thể hình thành các chất gây ung thư khi phản ứng ở nhiệt độ cao.
• Chất ngọt nhân tạo: aspartame hoặc saccharin có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh hoặc tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính nếu tiêu thụ quá mức.

4. Quy định về phụ gia thực phẩm ở Việt Nam

Phụ gia thực phẩm là gì?

QCVN về phụ gia thực phẩm: Quy định kỹ thuật quốc gia (QCVN) về phụ gia thực phẩm cung cấp các tiêu chuẩn an toàn và hướng dẫn cụ thể cho từng phụ gia.

TCVN về phụ gia thực phẩm: Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) cung cấp thông tin về tài sản, nội dung và yêu cầu kỹ thuật cho các chất phụ gia thực phẩm.

5. Áp dụng phụ gia thực phẩm

Phụ gia thực phẩm được sử dụng rộng rãi trong hầu hết các sản phẩm thực phẩm chế biến:

Công nghiệp bánh kẹo: Màu sắc ngọt ngào và hấp dẫn giúp thu hút trẻ em. Bộ nhũ hóa giúp tăng bọt của kẹo mềm.

Xử lý thịt và cá: Sử dụng chất bảo quản như natri nitrat để giữ thịt đỏ và kéo dài thời gian sử dụng. Mùi nhân tạo của khói nhân tạo trong xúc xích và xúc xích.

Đồ uống: Các chất điều chỉnh độ axit và màu sắc tự nhiên trong nước trái cây, nước ngọt có ga.

Thực phẩm đóng hộp: Chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa mỡ ôi, thực phẩm giữ lại hương vị.

Chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa mỡ không bị hôi trong thực phẩm đóng hộp

6. Phụ gia thực phẩm tự nhiên và tổng hợp

Phụ gia tự nhiên: Các chất được chiết xuất từ ​​các vật liệu tự nhiên như thực vật, động vật hoặc khoáng chất. Ưu điểm: An toàn, ít dị ứng, thường phù hợp với thực phẩm hữu cơ. Ví dụ: lecithin từ đậu nành (nhũ hóa), màu đỏ từ củ cải đường. Hạn chế: Chi phí cao, hiệu quả thấp hơn phụ gia tổng hợp.

Phụ gia chung: Được sản xuất trong phòng thí nghiệm, có thể tái tạo hoặc tăng cường các đặc điểm mong muốn. Ưu điểm: Hiệu quả cao, giá thấp, chất lượng dễ kiểm soát. Hạn chế: Nếu được sử dụng quá liều hoặc không đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe.

Phụ gia thực phẩm đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng và hiệu quả của sản xuất thực phẩm. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách, tuân thủ các quy định an toàn để đảm bảo sức khỏe của người tiêu dùng.