Đất phèn là gì? Hướng dẫn chi tiết cách cải tạo đất phèn

Meraki Center

Đất nhôm có độ pH thấp và không phải là nơi lý tưởng cho sự phát triển của vi sinh vật. Đất bị nhiễm axit sẽ gây khó khăn cho quá trình canh tác. Để hiểu rõ hơn về loại đất này cũng như cách cải tạo hiệu quả, mời các bạn theo dõi nội dung Meraki Center chia sẻ dưới đây.

1. Đất phèn là gì?

Đất kiềm là loại đất chua chứa nhiều sunfat. Độ chẵn pH đất chua khá thấp, chỉ từ 2 – 4, hàm lượng các chất độc hại SO42-, Fe3+, Al3+ khá cao… Môi trường đất sẽ bị hủy hoại nếu bị nhiễm phèn.

Khi đó cần cải tạo, rửa sạch phèn chua để tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Nếu không, việc nuôi trồng sẽ gặp nhiều khó khăn và không mang lại hiệu quả kinh tế.

Đất nhôm nghèo dinh dưỡng và có độ pH rất thấp

2. Nguyên nhân gây ra đất phèn là gì?

Độ chua của đất có thể xuất phát từ những nguyên nhân sau:

• Đất phèn được hình thành do quá trình oxy hóa của đá và đất trầm tích. Kết quả là axit sulfuric chứa hàm lượng độc tố cao.
• Mực nước biển dâng cao dẫn đến oxit sắt hoặc các chất hữu cơ xâm nhập vào đất cũng gây ô nhiễm phèn.
• Thói quen của con người khi sử dụng phân bón và hóa chất. Việc trồng trọt bằng phân bón chứa nhiều lưu huỳnh nhưng không được bón phân hợp lý cũng khiến đất bị chua.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đất bị chua

3. Phân loại đất phèn

Đất nhôm được chia làm 2 loại (Theo phân loại của FAO-Unesco):

• Đất phèn được hình thành trong quá trình oxy hóa: Đất phèn hoạt tính.
• Đất nhôm được hình thành trong điều kiện thử nghiệm: Đất kiềm tiềm năng.

4. Đất phèn ảnh hưởng đến việc trồng trọt như thế nào?

Đặc điểm của đất phèn là pH thấp, nhiều độc tố và không có vi sinh vật tốt. Vì vậy, đất có ảnh hưởng rất lớn đến sự sinh trưởng, phát triển của thực vật và động vật thủy sinh. Cụ thể:

4.1. Tác động đến ao nuôi tôm

• Khi môi trường nước ao nuôi tôm bị nhiễm phèn, quá trình lột vỏ tôm không diễn ra suôn sẻ. Điều này ảnh hưởng đến quá trình hình thành lớp vỏ mới. Dẫn đến tôm không thể lớn lên và chết.
• Đối với tôm không thể lột vỏ hoàn toàn sẽ dẫn đến tình trạng dính vỏ hay còn gọi là bệnh mang. Khi đó tôm yếu sẽ khó phát triển và tỷ lệ sống không cao.
• Môi trường axit trong ao nuôi tôm bị nhiễm phèn cũng làm tôm tăng trưởng chậm. Nước nhiễm phèn khiến tôm phải hô hấp nhiều dẫn đến giảm sinh trưởng và năng suất.

4.2. Ảnh hưởng của đất chua đến cây trồng

Cây trồng trên đất phèn không cho năng suất cao do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tiêu biểu:

• Đất bị hư hại dẫn đến khô, nứt nẻ, làm cho việc canh tác không hiệu quả.

• Độ pH của đất thấp khiến cây trồng khó hấp thụ chất dinh dưỡng, làm giảm chất lượng và năng suất khi thu hoạch.
• Hoạt động của vi sinh vật trong môi trường đất phèn thường bị suy giảm nên cây trồng không có đủ chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển.

Do những hạn chế trên nên khi trồng cây trên đất chua sẽ dễ xảy ra các tình trạng: lúa chết, chết mầm, ra hoa chậm, vàng lá…

Đất chua gây vàng lá, cây sinh trưởng kém

5. Đề xuất biện pháp cải tạo đất, ao nuôi khi bị nhiễm phèn

Đất kiềm không phải là môi trường lý tưởng để trồng trọt. Tuy nhiên, nếu cải tạo đúng cách vẫn sẽ mang lại hiệu quả tối ưu cho người dân. Bằng một số biện pháp sau:

5.1. Cải tạo ao nuôi tôm

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn, cần cải tạo ướt. Nếu để khô đáy sẽ gây ra quá trình oxy hóa các hợp chất pyrit sắt giải phóng H+ làm pH giảm.

Vì vậy, phương pháp hữu hiệu là cày ướt, ngâm nước, ngâm liên tục khoảng 3-4 lần. Trường hợp nước có màu đỏ cần bón thúc sắt bằng phân lân với mật độ 2 – 3kg/100m2.

Xử lý đất chua bằng vôi để tăng độ đệm, pH và khử trùng ao nuôi. Liều lượng thích hợp là 15 – 20kg/m2. Trường hợp đã bón vôi nhưng pH vẫn thấp thì tiếp tục bón phân cho đến khi pH đạt 7,5 hoặc cao hơn mới đạt yêu cầu.

5.2. Cải tạo đất trồng trọt

Để cải tạo đất bị nhiễm phèn cần thực hiện 3 bước chính: Bón vôi, cày sâu và bón phân. Cụ thể:

• Bón vôi

Đây là giải pháp đơn giản, tiết kiệm nhưng cực kỳ hiệu quả được áp dụng rộng rãi. Mục đích của việc này là khử sắt, đẩy Na2+, Al3+ ra khỏi đất và loại bỏ độ chua. Tuy nhiên, sau khi khử chua bằng vôi, cần xả nước để rửa sạch và bổ sung chất hữu cơ cho đất.

Bón vôi để cải tạo đất chua

• Cày sâu, cày khô

Sau khi cày sâu, nước sẽ rửa trôi lớp phèn. Kết hợp với ánh sáng mặt trời sẽ loại bỏ các tác nhân gây hại cho đất và tiêu diệt mầm bệnh.

• Cải thiện bằng phân bón

Ưu tiên sử dụng các loại phân bón như: Phân lân, phân đạm, phân vi lượng. Chúng sẽ giúp nuôi dưỡng các vi sinh vật tốt và bổ sung chất dinh dưỡng để tăng độ phì cho đất.

Meraki Center đã phân tích chi tiết về đất phèn và cách cải tạo ở bài viết trên. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với bạn đọc.