Điều Khoản Loại Trừ Trách Nhiệm Bảo Hiểm

Điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm là những trường hợp, sự kiện, sự cố mang tính chất chủ quan, vi phạm pháp luật, vi phạm cam kết mà doanh nghiệp bảo hiểm sẽ không phải bồi thường. Các loại trừ này thường liên quan đến rủi ro thảm họa lớn, rủi ro chỉ được bảo hiểm trong điều kiện đặc biệt, hoặc hành vi vi phạm chủ quan. Nói cách khác, điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm thu hẹp phạm vi bảo hiểm và giảm bớt trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm.

Điều khoản loại trừ là yếu tố thiết yếu trong hợp đồng bảo hiểm, đảm bảo nguyên tắc công bằng, chính trực, phòng tránh trục lợi bảo hiểm. Đồng thời, điều khoản này giúp cân bằng quyền lợi giữa khách hàng và doanh nghiệp bảo hiểm, đảm bảo mức phí bảo hiểm hợp lý.

Theo Khoản 1 Điều 16 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 (sửa đổi, bổ sung năm 2010), điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm quy định các trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm không phải bồi thường hoặc trả tiền bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Điều khoản này phải được nêu rõ trong hợp đồng và được doanh nghiệp bảo hiểm giải thích rõ ràng cho bên mua bảo hiểm. Tuy nhiên, điều khoản loại trừ không được áp dụng khi bên mua bảo hiểm vi phạm pháp luật do vô ý hoặc có lý do chính đáng chậm thông báo sự kiện bảo hiểm.

Quy định này bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp bảo hiểm, nhưng không gây bất lợi cho người mua bảo hiểm nếu họ tuân thủ hợp đồng. Ngược lại, nếu cố tình trục lợi, người mua bảo hiểm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và điều khoản loại trừ có thể được áp dụng.

Điều 39 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 (sửa đổi năm 2010) quy định các trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm không trả tiền bảo hiểm, bao gồm: người được bảo hiểm chết do tự tử trong vòng hai năm kể từ ngày đóng phí đầu tiên hoặc ngày hợp đồng có hiệu lực; người được bảo hiểm chết hoặc bị thương tật vĩnh viễn do lỗi cố ý của bên mua bảo hiểm hoặc người thụ hưởng; người được bảo hiểm chết do bị thi hành án tử hình. Trong trường hợp người thụ hưởng cố ý gây ra cái chết hoặc thương tật vĩnh viễn cho người được bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm vẫn phải trả tiền cho những người thụ hưởng khác theo hợp đồng. Đối với các trường hợp nêu trên, doanh nghiệp bảo hiểm phải trả lại giá trị hoàn lại của hợp đồng hoặc toàn bộ phí bảo hiểm đã đóng (sau khi trừ chi phí hợp lý).

Điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm được thể hiện trong quy tắc, điều kiện bảo hiểm hoặc hợp đồng bảo hiểm theo các hình thức sau: tách riêng thành điều khoản loại trừ chung (áp dụng cho tất cả các điều kiện bảo hiểm) hoặc điều khoản loại trừ riêng (cho từng điều kiện bảo hiểm cụ thể); hoặc thể hiện trong các điều khoản, điều kiện bảo hiểm.

Khi tham gia hợp đồng bảo hiểm, người mua bảo hiểm cần tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật, đặc biệt là điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm, để đảm bảo quyền lợi của mình và được bồi thường đầy đủ khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.