ALT (GPT): Chỉ số quan trọng đánh giá sức khỏe gan

ALT (GPT), viết tắt của Alanine Aminotransferase hoặc Glutamate Pyruvate Transaminase, là một enzym quan trọng trong gan. Cùng với AST (Aspartate Aminotransferase), ALT (GPT) đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá chức năng gan thông qua xét nghiệm máu.

ALT (GPT) tham gia vào quá trình chuyển hóa amino acid, cụ thể là chuyển đổi giữa alanine và pyruvate. Quá trình này diễn ra chủ yếu trong tế bào gan, đóng góp vào việc sản xuất năng lượng và duy trì cân bằng amino acid cho cơ thể.

ALT (GPT) cũng là một phần của hệ thống enzyme phức tạp trong gan, điều hòa các phản ứng hóa học, đặc biệt là chuyển hóa protein và carbohydrate. Vai trò của ALT là duy trì sự cân bằng này, đảm bảo gan hoạt động bình thường.

Enzym ALT (GPT) tập trung chủ yếu ở tế bào gan và một phần nhỏ ở cơ tim. Khi gan bị tổn thương, ALT (GPT) sẽ rò rỉ vào máu, làm tăng nồng độ ALT trong xét nghiệm máu.

Vì vậy, xét nghiệm ALT (GPT) giúp đánh giá chức năng gan, từ đó phản ánh tình trạng sức khỏe tổng thể. Chỉ số ALT (GPT) cao có thể là dấu hiệu tổn thương gan, việc theo dõi chỉ số này rất quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh gan.

Nguyên nhân ảnh hưởng đến chỉ số ALT (GPT)

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến chỉ số ALT (GPT), bao gồm bệnh lý, nhiễm độc, lối sống và di truyền.

Bệnh gan: Viêm gan virus (A, B, C, D, E) có thể làm tăng đột ngột ALT (GPT), đặc biệt là viêm gan B và C. Xơ gan do viêm gan mạn tính, lạm dụng rượu bia cũng làm tăng ALT, ảnh hưởng đến chức năng gan.

Nhiễm độc gan: Sử dụng quá liều hoặc kéo dài một số thuốc như paracetamol có thể gây tổn thương gan và tăng ALT (GPT). Tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại hoặc ô nhiễm cũng làm tăng chỉ số này.

Lối sống và dinh dưỡng: Chế độ ăn uống không lành mạnh (nhiều chất béo, rượu bia, đồ ăn nhanh), béo phì, hút thuốc lá, uống nhiều rượu đều có thể làm tăng ALT (GPT).

Yếu tố di truyền: Một số bệnh gan di truyền có thể làm tăng ALT (GPT) từ khi còn nhỏ.

Khi nào cần xét nghiệm ALT (GPT)?

Xét nghiệm ALT (GPT) được chỉ định trong các trường hợp sau:

Triệu chứng liên quan đến gan: Đau tức vùng bụng phải, vàng da, buồn nôn, nôn, tiêu chảy không rõ nguyên nhân, mệt mỏi không lý do.

Theo dõi bệnh gan: Đánh giá tiến triển bệnh gan, hiệu quả điều trị sau khi chẩn đoán viêm gan, xơ gan, nhiễm độc gan.

Kiểm tra tác dụng phụ của thuốc: Đánh giá tác động của thuốc, đặc biệt là thuốc có thể gây hại cho gan.

Khám sức khỏe trước phẫu thuật: Đánh giá chức năng gan trước khi phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật liên quan đến gan.

Kiểm tra sức khỏe tổng quát: Xét nghiệm ALT (GPT) là một phần của kiểm tra sức khỏe định kỳ để đánh giá chức năng gan và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Xét nghiệm ALT (GPT)

Xét nghiệm ALT (GPT) đơn giản, nhanh chóng, chỉ cần lấy một mẫu máu nhỏ từ tĩnh mạch ở cánh tay. Mẫu máu được phân tích để đo nồng độ ALT (GPT).

Giá trị bình thường của ALT (GPT) khoảng 7-56 U/L, tùy thuộc vào phòng xét nghiệm. ALT (GPT) cao hơn mức bình thường có thể là dấu hiệu của tổn thương gan, viêm gan, xơ gan hoặc nhiễm độc gan.

Kết quả ALT (GPT) thường được kết hợp với xét nghiệm AST và các thông tin lâm sàng khác để chẩn đoán chính xác.

Duy trì chỉ số ALT (GPT) ổn định

Để duy trì chỉ số ALT (GPT) ổn định và bảo vệ gan, bạn nên:

• Ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu chất xơ, protein lành mạnh (thịt gà, cá, đậu, hạt). Hạn chế chất béo, đường, thực phẩm chế biến sẵn.
• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Tập thể dục đều đặn: Aerobic, yoga, bài tập tăng cường cơ.
• Hạn chế rượu bia.
• Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc ảnh hưởng đến gan.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại, ô nhiễm.
• Kiểm soát bệnh lý: Tiểu đường, béo phì, tim mạch.
• Khám sức khỏe định kỳ và xét nghiệm gan, bao gồm ALT (GPT).

Thực hiện các biện pháp trên giúp duy trì chỉ số ALT (GPT) ổn định, bảo vệ sức khỏe gan và giảm nguy cơ mắc các bệnh về gan.