Xạ đen (Celastrus hinsii Benth.) là một loại cây thuốc quý thuộc họ Dây gối, được tìm thấy ở Việt Nam, Lào, Thái Lan và Nam Mỹ. Loại cây này chứa nhiều hợp chất quý như axit rosmarinic, terpenoid, alkaloid, phenolics và flavonoid, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Theo y học cổ truyền, xạ đen có vị đắng, tính hàn, được sử dụng để hỗ trợ điều trị mụn nhọt, tiêu ung thũng, tiêu viêm, giải độc và tăng cường sức đề kháng.
Các nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy xạ đen có hoạt tính chống oxy hóa mạnh mẽ, nhờ vào các hợp chất phenolic có trong chiết xuất methanol từ lá xạ đen khô. Flavonoid, một hợp chất khác có trong xạ đen, cũng được chứng minh là có tác dụng chống viêm, mát gan và giải độc.
Lá xạ đen khô và chiết xuất xạ đen
Xạ đen cũng là nguồn cung cấp dồi dào α-amyrin và β-amyrin, hai hợp chất triterpenes tự nhiên có tiềm năng dược lý đáng kể. Các nghiên cứu đã chỉ ra tác dụng chống ung thư, kháng vi sinh vật, chống viêm, giảm lo âu, bảo vệ gan, chống bệnh gout, chống tăng sắc tố da và chống đái tháo đường của α-amyrin và β-amyrin. Ngoài ra, chiết xuất xạ đen còn được ứng dụng trong nông nghiệp để chống côn trùng và sâu bệnh.
Xạ đen có thể được sử dụng cả ở dạng tươi và khô. Tuy nhiên, chất lượng xạ đen phụ thuộc rất nhiều vào quá trình trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, xạ đen cần được thu hái đúng thời điểm (mùa thu đông, sáng sớm) từ những cây mọc tự nhiên trong rừng hoặc vùng trồng sạch. Dược liệu cần được sơ chế và làm khô trong vòng 24 giờ sau khi thu hoạch.
Thu hái xạ đen đúng thời điểm để đảm bảo hoạt chất
Liều dùng xạ đen khuyến nghị là từ 10-15g dược liệu khô mỗi ngày, tối đa không quá 70g. Tuy nhiên, việc sử dụng xạ đen tươi hay khô, liều lượng cụ thể nên được tham khảo ý kiến của thầy thuốc để phù hợp với từng bài thuốc và tình trạng sức khỏe cá nhân.
Xạ đen thường được sử dụng dưới dạng thuốc sắc, cao và trà. Lá xạ đen khô cũng có thể được chế biến thành trà thảo mộc. Tuy nhiên, quá trình chế biến, đặc biệt là các bước chần và sấy khô, cần được thực hiện đúng cách để bảo toàn hàm lượng phenolic và khả năng chống oxy hóa của xạ đen. Một nghiên cứu cho thấy chần lá xạ đen ở 90°C trong 45 giây và sấy đối lưu ở 45°C trong 16 giờ là phương pháp tối ưu để giữ lại hàm lượng phenolic và flavonoid.
Xạ đen cũng thường được kết hợp với các loại thảo mộc khác như trà xanh, trà hoa vàng, cà gai leo, cỏ ngọt, tâm sen, giảo cổ lam, thìa canh… để tạo thành các công thức trà hỗ trợ chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa bệnh mạn tính.
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Meraki Center với mục đích chia sẻ và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 0000 hoặc email: [email protected]