Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, giai đoạn 2011-2015, có 120.452 lượt người bị bạo lực gia đình được tư vấn pháp lý, sức khỏe và hỗ trợ tại các cơ sở trợ giúp. Con số này giảm xuống còn 18.104 lượt vào năm 2016, 14.972 lượt năm 2017, 8.580 lượt năm 2018 và 7.838 lượt năm 2019. Điều tra quốc gia năm 2019 cho thấy gần 2/3 phụ nữ (62,9%) từng chịu ít nhất một hình thức bạo lực từ chồng/bạn tình, 31,6% bị bạo lực trong 12 tháng gần nhất. Tỷ lệ phụ nữ bị bạo lực tình dục là 13,3% (năm 2019), tăng so với 9,9% (năm 2010). Đáng báo động, 4,4% phụ nữ cho biết từng bị lạm dụng tình dục trước 15 tuổi.
Một nửa số phụ nữ bị bạo lực chưa từng chia sẻ với ai, và 90,4% không tìm kiếm sự hỗ trợ từ chính quyền. Bạo lực gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và sự phát triển kinh tế của phụ nữ. Cứ 8 phụ nữ thì có 1 người (13%) từng bị chồng bạo lực tình dục, và 6% bị bạo lực tình dục hiện thời. Ép buộc quan hệ tình dục trái ý muốn là hình thức bạo lực tình dục phổ biến nhất.
Một số chuyên gia cho rằng, định kiến giới và bất bình đẳng giới bắt nguồn từ chính suy nghĩ chấp nhận của phụ nữ. Nhiều người vẫn tin rằng chồng/bạn trai có quyền quyết định và đánh vợ.
Số liệu cho thấy 1/3 phụ nữ Việt Nam ủng hộ nam giới là người ra quyết định và làm chủ gia đình. Phụ nữ nông thôn đồng tình với quan điểm này nhiều hơn phụ nữ thành thị. Tỷ lệ này không thay đổi từ năm 2010, dù nhóm phụ nữ trẻ ít đồng tình hơn. Hơn một nửa (52%) phụ nữ được phỏng vấn chấp nhận việc chồng đánh vợ trong một số trường hợp, như “không chung thủy” (45%) hoặc “không chăm sóc con cái” (27%). Nhóm phụ nữ ít học và sống ở nông thôn ủng hộ quan điểm này nhiều hơn.
Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm thường trực Ủy ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội, chỉ ra rằng bất bình đẳng giới vẫn tồn tại ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là vị thế của phụ nữ. Dù có tiến bộ nhưng chưa đạt mục tiêu.
Đến nay, chỉ có 8 chỉ tiêu thống kê về bình đẳng giới tiệm cận, đạt hoặc vượt yêu cầu của Chiến lược quốc gia giai đoạn 2011-2020. Mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục tăng ở cả nông thôn và thành thị. Nếu không can thiệp kịp thời, đến năm 2050, Việt Nam sẽ thiếu từ 2,3 đến 4,3 triệu phụ nữ.
Bất bình đẳng giáo dục vẫn tồn tại khi tỷ lệ học sinh nữ ở cấp tiểu học và THCS thấp hơn nam, nhất là ở vùng nông thôn nghèo và vùng dân tộc thiểu số. Phụ nữ ở những khu vực này cũng khó tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, và tỷ lệ tử vong sản phụ còn cao.
Nghiên cứu và thực tiễn chứng minh sự khác biệt giữa nam và nữ chỉ ở mặt sinh học, không phải xã hội. Xóa bỏ định kiến giới là quá trình khó khăn, cần sự nỗ lực liên tục, đồng bộ, kiên trì và sáng tạo.
Việc đầu tiên là tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về giới và bình đẳng giới, phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Định kiến giới ảnh hưởng đến mọi đối tượng, không phân biệt tuổi tác, giới tính, hoàn cảnh sống. Do đó, giáo dục bình đẳng giới cần là nội dung chính, được lồng ghép trong chương trình giáo dục từ mầm non đến đại học.
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi nhận thức sai lầm về giới. Ở một số nước phát triển, truyền thông không chỉ tôn vinh phụ nữ mà còn cổ súy vai trò của nam giới trong gia đình, qua các chương trình nấu ăn, chia sẻ về gia đình…
Ông Đào Quang Vinh, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Lao động và xã hội, cho rằng kiến thức và công nghệ thay đổi nhanh chóng, nhưng nhận thức và định kiến vẫn tồn tại dai dẳng. Cần dự báo về lao động mất việc do tác động của công nghệ, để có chính sách bảo vệ lao động nữ. Đồng thời, cần chuẩn bị cho người lao động khả năng học tập suốt đời, chuyển đổi nghề nghiệp linh hoạt. Phụ nữ đang chịu tác động tiêu cực nhiều hơn nam giới trong kỷ nguyên số.
Theo ông Đào Quang Vinh, định kiến về phụ nữ lãnh đạo vẫn còn nhiều. Chẳng hạn, quan niệm nam giới làm chính trị và lãnh đạo doanh nghiệp tốt hơn phụ nữ. Phụ nữ lãnh đạo thường bị soi xét, đánh giá khắt khe hơn nam giới.
Nhiều chuyên gia cho rằng, bên cạnh tuyên truyền, giáo dục, truyền thông và chính sách pháp luật, cần đánh thức tiềm năng, đam mê, khát vọng của phụ nữ, đồng thời phát huy trách nhiệm, sự thấu cảm và sẻ chia của nam giới, để xóa mờ định kiến giới và hướng tới bình đẳng giới.
Những con số thống kê cho thấy rào cản và thách thức trong việc thực hiện mục tiêu bình đẳng giới và xóa bỏ định kiến. Việt Nam cần tăng cường nhận thức về bình đẳng giới, thay đổi thái độ và tư tưởng; thúc đẩy hợp tác quốc tế, đặc biệt là ở các nhóm yếu thế và trong các lĩnh vực chiến lược như giáo dục, y tế, việc làm.
Chính phủ đang xây dựng Chiến lược Quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030, tập trung vào các vấn đề bất bình đẳng cần ưu tiên giải quyết. Hội LHPN Việt Nam đang tích cực thực hiện phản biện xã hội, góp phần giải quyết các vấn đề này. Vào ngày 25/9, Đoàn Chủ tịch TƯ Hội LHPN Việt Nam đã tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Chiến lược.
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Meraki Center với mục đích chia sẻ và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 0000 hoặc email: [email protected]