Phương Thức Biểu Đạt Trong Văn Học

Phương thức biểu đạt là cách thức mà tác giả sử dụng ngôn ngữ để truyền tải nội dung, tư tưởng, tình cảm và hình ảnh đến người đọc. Việc xác định phương thức biểu đạt trong văn bản là một yêu cầu quan trọng trong việc phân tích và cảm thụ tác phẩm văn học. Có sáu phương thức biểu đạt chính, mỗi phương thức mang đặc điểm và tác dụng riêng.

Tự sự là phương thức dùng ngôn ngữ để kể lại một chuỗi sự việc theo một trình tự thời gian, nhân quả nhất định. Mục đích của tự sự không chỉ đơn thuần là kể chuyện mà còn là khắc họa tính cách nhân vật, phản ánh hiện thực cuộc sống và gửi gắm thông điệp, bài học đến người đọc. Các thể loại tiêu biểu của tự sự bao gồm truyện ngắn, tiểu thuyết, truyện cổ tích, v.v. Ví dụ, trong truyện Tấm Cám, tác giả sử dụng phương thức tự sự để kể lại câu chuyện về cuộc đời Tấm, từ khi bị mẹ con Cám ngược đãi cho đến khi trở thành hoàng hậu.

Miêu tả là phương thức dùng ngôn ngữ để tái hiện lại hình ảnh, âm thanh, màu sắc, mùi vị, xúc giác của con người, sự vật, sự việc, hiện tượng, cảnh vật,… Miêu tả giúp người đọc hình dung rõ nét về đối tượng được miêu tả, tạo nên sự sống động và chân thực cho tác phẩm. Miêu tả có thể xuất hiện trong cả thơ và văn xuôi. Ví dụ, đoạn văn miêu tả ngoại hình Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao đã khắc họa rõ nét chân dung một người nông dân bị tha hóa, với vẻ ngoài dữ tợn và đáng sợ.

6 phương thức biểu đạt là gì? Tác dụng của các phương thức biểu đạt như thế nào? Ví dụ về các phương thức biểu đạt?

Sơ đồ minh họa sáu phương thức biểu đạt trong văn học, bao gồm tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận và hành chính công vụ.

Biểu cảm là phương thức dùng ngôn ngữ để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả về thế giới xung quanh. Biểu cảm giúp người đọc đồng cảm và chia sẻ với những rung động tâm hồn của tác giả. Thơ ca, ca dao là những thể loại thường sử dụng phương thức biểu cảm. Ví dụ, câu ca dao “Nhớ ai bổi hổi bồi hồi/Như đứng đống lửa như ngồi đống than” đã diễn tả sâu sắc nỗi nhớ thương da diết của người con gái xa quê.

Thuyết minh là phương thức dùng ngôn ngữ để cung cấp, giới thiệu, giải thích những tri thức, thông tin về một sự vật, hiện tượng nào đó. Mục đích của thuyết minh là làm cho người đọc hiểu rõ về đối tượng được thuyết minh. Các thể loại thường sử dụng phương thức thuyết minh bao gồm sách giáo khoa, báo chí, tài liệu khoa học, v.v. Ví dụ, các bài viết về tác hại của bao bì ni lông thường sử dụng phương thức thuyết minh để cung cấp thông tin về ảnh hưởng của chúng đến môi trường và sức khỏe con người.

Nghị luận là phương thức dùng ngôn ngữ để bàn bạc, đánh giá đúng sai, phải trái của một vấn đề nào đó, nhằm thuyết phục người đọc đồng tình với quan điểm của tác giả. Nghị luận thường được sử dụng trong các bài văn nghị luận xã hội, nghị luận văn học. Ví dụ, một bài văn nghị luận về tầm quan trọng của việc học tập sẽ sử dụng phương thức nghị luận để lý giải vì sao học tập là con đường dẫn đến thành công.

Hành chính – công vụ là phương thức dùng để giao tiếp trong các hoạt động hành chính, công vụ của Nhà nước và các tổ chức xã hội. Phương thức này mang tính chất trang trọng, chính xác và tuân thủ các quy định pháp luật. Các văn bản hành chính – công vụ bao gồm thông tư, nghị định, đơn từ, báo cáo, v.v. Ví dụ, các điều luật trong Bộ luật Hình sự sử dụng phương thức hành chính – công vụ để quy định về các hành vi vi phạm pháp luật và hình phạt tương ứng.

Sáu phương thức biểu đạt này thường được kết hợp với nhau trong một tác phẩm văn học để tạo nên sự đa dạng và phong phú về nội dung và hình thức. Việc nắm vững đặc điểm và tác dụng của từng phương thức biểu đạt sẽ giúp người đọc hiểu sâu hơn về tác phẩm và nâng cao khả năng cảm thụ văn học.