Du lịch Cộng đồng: Khái niệm và Quy tắc Ứng xử

Du lịch cộng đồng đang ngày càng trở nên phổ biến, mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa chân thực và góp phần phát triển kinh tế địa phương. Vậy du lịch cộng đồng là gì và những quy tắc ứng xử nào cần được tuân thủ?

Theo TCVN 13259:2020 về Du lịch Cộng đồng – Yêu cầu về Chất lượng Dịch vụ, du lịch cộng đồng được định nghĩa là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi. Điều này có nghĩa là cộng đồng địa phương đóng vai trò chủ đạo trong việc phát triển và quản lý các hoạt động du lịch, từ việc cung cấp dịch vụ lưu trú, ăn uống đến tổ chức các hoạt động trải nghiệm văn hóa.

Một số khái niệm quan trọng khác liên quan đến du lịch cộng đồng bao gồm:

• Cộng đồng: Tập hợp những người cùng cư trú ở một khu vực địa lý, có những đặc tính chung về xã hội và cùng nhau gìn giữ di sản văn hóa.
• Sản phẩm du lịch: Tập hợp các dịch vụ khai thác giá trị tài nguyên du lịch để đáp ứng nhu cầu của du khách.
• Người hướng dẫn du lịch cộng đồng: Thành viên của cộng đồng có thẻ hướng dẫn viên, cung cấp thông tin, kết nối dịch vụ và hỗ trợ du khách.
• Điểm du lịch cộng đồng: Nơi có tài nguyên du lịch được đầu tư, khai thác phục vụ du khách.
• Ban quản lý du lịch cộng đồng: Đơn vị quản lý và vận hành du lịch cộng đồng, gồm đại diện chính quyền, tổ chức đoàn thể và thành viên cộng đồng.

Bộ quy tắc ứng xử dành cho cộng đồng địa phương trong du lịch cộng đồng cũng được quy định rõ ràng trong TCVN 13259:2020, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và hài hòa của loại hình du lịch này.

Cộng đồng địa phương cần thể hiện sự lịch sự, thân thiện và nhiệt tình giúp đỡ du khách. Việc tôn trọng, ưu tiên và nhường đường cho du khách cũng là điều cần thiết. Trang phục lịch sự, phù hợp cũng góp phần tạo nên hình ảnh đẹp về cộng đồng.

Ý thức bảo vệ cảnh quan, môi trường và giữ gìn vệ sinh nơi công cộng là trách nhiệm của mỗi người dân trong cộng đồng. Việc tuân thủ các quy định, bảng chỉ dẫn và biển báo tại các khu du lịch cũng cần được chú trọng.

Bảo vệ và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là yếu tố quan trọng trong du lịch cộng đồng. Cộng đồng cần ngăn chặn các hành vi tiêu cực như mua bán mại dâm, buôn bán ma túy, lao động trẻ em và buôn bán người. Sự ủng hộ các nguyên tắc bình đẳng giới và hòa nhập xã hội cũng được khuyến khích.

Việc sử dụng các sản phẩm địa phương không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn giúp du khách trải nghiệm văn hóa ẩm thực đặc sắc của vùng miền. Cộng đồng cần củng cố, nâng cao bản sắc và lòng tự hào về văn hóa địa phương, đồng thời tuân thủ các quy định và luật pháp bảo vệ văn hóa và di sản.

Việc tham gia các chương trình tập huấn về nâng cao nhận thức về môi trường, xử lý rác thải, kỹ năng giao tiếp và giao tiếp đa văn hóa cũng rất quan trọng. Cộng đồng cần giới thiệu thông tin về văn hóa địa phương cho du khách và đảm bảo an toàn, an ninh cho du khách khi tham quan. Hành vi “chèo kéo”, đeo bám, nói năng thô tục, thiếu văn hóa, kỳ thị, phân biệt đối xử, tranh giành, gây gổ với du khách là điều tuyệt đối không được phép. Tương tự, các hành vi xả rác, khạc nhổ, đi vệ sinh bừa bãi, hút thuốc lá ở nơi không được phép, khắc vẽ bậy lên tường, hái hoa, bẻ cành, dẫm đạp lên bãi cỏ, trêu chọc vật nuôi cũng cần được loại bỏ. Việc bán sản phẩm từ động, thực vật hoang dã trong danh mục bị cấm cũng là hành vi vi phạm pháp luật.