Tài Nguyên Thiên Nhiên

Tài nguyên thiên nhiên là những dạng vật chất có sẵn trong tự nhiên mà con người có thể khai thác và sử dụng để phục vụ cuộc sống. Tuy nhiên, tài nguyên thiên nhiên đang ngày càng cạn kiệt, đặc biệt là tài nguyên không tái tạo. Vậy tài nguyên thiên nhiên là gì? Thực trạng khai thác tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Tài nguyên thiên nhiên được định nghĩa là những dạng vật chất tồn tại trong tự nhiên, có thể được con người khai thác và sử dụng cho các mục đích khác nhau, từ sản xuất đến sinh hoạt hàng ngày. Ví dụ, đất được sử dụng để trồng trọt, cung cấp lương thực.

Mô tả hình ảnh nguồn nước sạch trong bàn tay con người, biểu tượng cho tài nguyên thiên nhiên quý giá.

Tài nguyên thiên nhiên được phân thành ba loại chính:

• Tài nguyên tái tạo: Là những tài nguyên có khả năng tự phục hồi hoặc tái tạo liên tục nếu được khai thác và quản lý hợp lý. Ví dụ như nước, rừng, gió, năng lượng mặt trời… Tuy nhiên, nếu khai thác quá mức, tài nguyên tái tạo cũng có thể bị suy thoái và không thể tái tạo kịp.
• Tài nguyên không tái tạo: Là những tài nguyên tồn tại với số lượng hữu hạn và sẽ cạn kiệt sau khi sử dụng. Điển hình là các loại khoáng sản như than đá, dầu mỏ, khí đốt…
• Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu: Là nguồn năng lượng sạch, gần như vô tận và ít gây ảnh hưởng đến môi trường. Ví dụ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, địa nhiệt…

Tài nguyên thiên nhiên đóng vai trò thiết yếu đối với sự tồn tại và phát triển của con người và xã hội:

• Cung cấp lương thực, thực phẩm nuôi sống con người.
• Phục vụ phát triển cơ sở hạ tầng, xây dựng đường xá, cầu cống.
• Cung cấp năng lượng cho sản xuất và sinh hoạt.
• Góp phần phát triển kinh tế, tạo ra các mặt hàng xuất khẩu.
• Thúc đẩy phát triển công nghiệp, tạo việc làm cho người lao động.

Hình ảnh gỗ được khai thác và xếp gọn, minh họa cho tài nguyên rừng đang bị khai thác.

Thực trạng khai thác tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức:

• Tài nguyên rừng: Tình trạng phá rừng trái phép diễn biến phức tạp, khiến diện tích rừng tự nhiên suy giảm đáng kể. Rừng phòng hộ bị thu hẹp, trong khi rừng sản xuất ngày càng tăng.
• Tài nguyên khoáng sản: Việc khai thác khoáng sản quá mức dẫn đến cạn kiệt tài nguyên và gây ô nhiễm môi trường. Công tác quản lý còn nhiều bất cập, gây thất thoát tài nguyên.
• Tài nguyên đất: Khai thác đất thiếu hợp lý, sử dụng quá nhiều phân bón hóa học và thuốc trừ sâu khiến đất bị bạc màu, thoái hóa. Phá rừng làm tăng nguy cơ xói mòn, sạt lở đất.
• Tài nguyên biển: Ô nhiễm môi trường biển do rác thải, khai thác hải sản quá mức khiến nhiều loài sinh vật biển đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, san hô bị phá hủy.

Để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau:

• Tiết kiệm giấy, điện, nước.
• Sống tối giản, hạn chế tiêu dùng quá mức.
• Chọn mua sản phẩm thời trang bền vững, đồ secondhand.
• Không săn bắt, buôn bán động vật hoang dã.
• Không xả rác bừa bãi, sử dụng sản phẩm tái chế.
• Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.
• Sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió.

Hình ảnh cánh đồng quạt gió, biểu tượng cho việc sử dụng năng lượng tái tạo, góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách nhằm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, khuyến khích sử dụng hợp lý, tiết kiệm tài nguyên, đầu tư phát triển năng lượng sạch và tái tạo, xử lý ô nhiễm môi trường và phục hồi hệ sinh thái. Luật Bảo vệ Môi trường 2020 quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.