Tỷ Lệ Bản Đồ

Tỷ lệ bản đồ là tỉ số giữa khoảng cách đo trên bản đồ và khoảng cách tương ứng ngoài thực địa. Nó thể hiện mối quan hệ giữa kích thước thực tế của một khu vực và kích thước của nó trên bản đồ. Tỷ lệ bản đồ được biểu diễn dưới dạng tỉ lệ số và tỉ lệ thước.

Tỉ lệ số có dạng phân số với tử số luôn là 1 và mẫu số thường là 1000, 10.000, 100.000, 1.000.000,… Mẫu số càng lớn thì 1 đơn vị khoảng cách trên bản đồ so với thực địa càng lớn. Ví dụ: tỷ lệ bản đồ 1:10.000 nghĩa là 1cm trên bản đồ tương đương 10.000cm (100m) trên thực tế.

Tỉ lệ thước được biểu diễn dưới dạng thước đo có chia sẵn các đoạn, mỗi đoạn tương ứng với một khoảng cách thực tế. Ví dụ: mỗi đoạn 1cm trên thước tương đương 1km hoặc 10km ngoài thực địa.

Tỷ lệ bản đồ quyết định mức độ chi tiết và phạm vi khu vực được mô tả. Tỉ lệ càng lớn, mức độ chi tiết càng cao và ngược lại.

Tỉ lệ bản đồ lớn cho phép thể hiện chi tiết các đối tượng địa lý như đường phố, tòa nhà, sông ngòi. Ngược lại, tỉ lệ bản đồ nhỏ thường dùng để biểu diễn các khu vực rộng lớn như quốc gia, châu lục, thể hiện các đặc điểm tổng quát.

Cách tính khoảng cách thực tế dựa vào tỷ lệ bản đồ rất đơn giản. Đầu tiên, đo khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ. Sau đó, nhân khoảng cách đo được với mẫu số của tỷ lệ bản đồ.

Ví dụ: trên bản đồ tỷ lệ 1:10.000, khoảng cách giữa hai điểm A và B là 5cm. Khoảng cách thực tế giữa A và B là 5cm x 10.000 = 50.000cm = 500m.

Hệ thống bản đồ địa hình quốc gia Việt Nam được quy định tại Luật Đo đạc và Bản đồ năm 2018, bao gồm các tỷ lệ:

• Tỷ lệ lớn: 1:2.000, 1:5.000, 1:10.000. Dùng cho khu vực đô thị, khu vực phát triển đô thị, khu chức năng đặc thù, khu vực cần lập quy hoạch.
• Tỷ lệ trung bình: 1:25.000, 1:50.000, 1:100.000.
• Tỷ lệ nhỏ: 1:250.000, 1:500.000, 1:1.000.000.

Bản đồ địa hình quốc gia tỷ lệ 1:10.000 và các tỷ lệ nhỏ hơn được thành lập phủ kín đất liền Việt Nam. Đối với bản đồ biển, tỷ lệ lớn dùng cho đảo, quần đảo, cửa sông, cảng biển; tỷ lệ trung bình phủ kín nội thủy, lãnh hải; tỷ lệ nhỏ phủ kín vùng biển Việt Nam. Hệ thống bản đồ này được xây dựng đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc.