Di sản Văn hóa: Vật thể và Phi vật thể

Di sản văn hóa là những giá trị vật chất và tinh thần có ý nghĩa quan trọng đối với lịch sử, văn hóa và khoa học của một quốc gia, một cộng đồng. Di sản văn hóa được chia thành hai loại chính: di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể.

Di sản văn hóa phi vật thể là những sản phẩm tinh thần gắn liền với cộng đồng hoặc cá nhân. Chúng bao gồm những phong tục, tập quán, tín ngưỡng, nghệ thuật trình diễn, ngôn ngữ, tri thức dân gian và các hình thức văn hóa phi vật thể khác. Những di sản này thể hiện bản sắc văn hóa riêng biệt của cộng đồng, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và nhiều hình thức khác. Di sản văn hóa phi vật thể luôn được tái tạo và phát triển, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của cộng đồng.

Di sản văn hóa vật thể là những sản phẩm vật chất hữu hình mang giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học. Bao gồm di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia. Những di sản này là minh chứng cho sự phát triển của lịch sử, văn hóa và xã hội qua các thời kỳ.

Hình ảnh minh họa về di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.

Việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, cả vật thể và phi vật thể, là trách nhiệm của toàn xã hội. Đối với di sản văn hóa phi vật thể, nhà nước có những biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị như: nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, phân loại, tổ chức truyền dạy, phổ biến, xuất bản, trình diễn và phục dựng các loại hình di sản; khuyến khích và tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào công tác bảo vệ và phát huy di sản; hướng dẫn nghiệp vụ bảo vệ di sản; đầu tư kinh phí cho các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ mai một và thất truyền.

Việc bảo vệ di sản văn hóa vật thể cũng được thực hiện thông qua nhiều biện pháp cụ thể. Đối với di tích, các tiêu chí để công nhận di tích lịch sử – văn hóa bao gồm: công trình, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử quan trọng; công trình, địa điểm gắn với thân thế, sự nghiệp của các danh nhân, anh hùng dân tộc; địa điểm khảo cổ có giá trị; công trình kiến trúc, nghệ thuật mang tính tiêu biểu. Đối với danh lam thắng cảnh, các tiêu chí bao gồm: cảnh quan thiên nhiên có giá trị thẩm mỹ; khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, đa dạng sinh học.

Đối với di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia, quy trình quản lý bao gồm việc tiếp nhận, bảo quản và phân loại tại các bảo tàng. Tổ chức, cá nhân phát hiện và giao nộp di vật, cổ vật sẽ được bồi hoàn chi phí và khen thưởng theo quy định. Hệ thống bảo tàng bao gồm bảo tàng công lập và bảo tàng ngoài công lập, được tổ chức và quản lý theo quy định của pháp luật.