Mô hình VAC: Giải pháp dinh dưỡng bền vững

Mô hình VAC (Vườn – Ao – Chuồng) là một hệ sinh thái tổng hợp, tận dụng hiệu quả tài nguyên đất, nước và năng lượng mặt trời. Tính khoa học trong quản lý và tái sinh nguồn chất thải giúp tạo ra một hệ sinh thái bền vững, thân thiện với môi trường. Mô hình VAC không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao, bảo vệ môi trường mà còn góp phần giảm suy dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe.

Hiệu quả của mô hình VAC đối với dinh dưỡng và sức khỏe

Mô hình VAC đóng góp đáng kể vào việc giảm suy dinh dưỡng. Các nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, các gia đình áp dụng mô hình VAC có khẩu phần ăn cân đối và đầy đủ dinh dưỡng hơn so với các hộ gia đình không áp dụng. Các sản phẩm từ VAC, đặc biệt là các loại thực phẩm nguồn gốc thực vật như ngũ cốc, rau, củ, quả, hạt, có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng cho con người.

Bên cạnh đó, mô hình VAC cũng góp phần tăng cường sức khỏe, đặc biệt là cho người cao tuổi. Lao động vừa sức trong môi trường gần gũi với thiên nhiên, cùng với việc được hưởng thụ những sản phẩm VAC tươi ngon, lành mạnh, giúp người cao tuổi tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc các bệnh cấp tính và mãn tính.

Vai trò của thực phẩm từ thực vật trong mô hình VAC

Từ lâu, người Việt đã nhận thức được vai trò quan trọng của thực phẩm nguồn gốc thực vật trong bữa ăn. Một bữa ăn kết hợp đa dạng thực phẩm thực vật như đậu, đỗ, vừng, lạc (chất đạm); ngũ cốc, khoai, củ (chất bột đường); các loại hạt (chất béo); rau, củ, quả (vitamin, khoáng chất, chất xơ) sẽ cung cấp đầy đủ dưỡng chất, tăng cường sức đề kháng và giúp cơ thể trẻ lâu. Các chất kháng sinh thực vật trong rau gia vị và các yếu tố bảo vệ như isoflavon, phytosterol, antioxidant trong các loại hạt giúp loại bỏ các gốc tự do, bảo vệ sức khỏe. Rau xanh cũng giúp bữa ăn ngon miệng và dễ tiêu hóa hơn. Trong bối cảnh thực phẩm chưa an toàn, việc phát triển “ô dinh dưỡng” trong vườn gia đình, ngay cả ở đô thị, là giải pháp cung cấp rau sạch, giàu dinh dưỡng cho gia đình.

Phát triển “ô dinh dưỡng” trong vườn gia đình với mô hình VAC

Để phát triển “ô dinh dưỡng” hiệu quả, cần lưu ý một số điểm sau:

Đảm bảo đủ rau ăn quanh năm bằng cách tính toán, bố trí cơ cấu cây trồng, thâm canh, gối vụ. Nên chọn một số giống rau sinh trưởng nhanh như cải, củ cải để giải quyết rau giáp vụ. Bí đỏ cũng là lựa chọn tốt, vừa lấy lá, vừa lấy hoa làm rau ăn.

Nâng cao chất lượng rau bằng cách phối hợp đa dạng các loại rau ăn lá, rau ăn thân, củ, quả, hạt, hoa theo mùa.

Tận dụng tối đa không gian, kể cả chiều rộng, chiều dài, chiều sâu và chiều cao để đón ánh sáng mặt trời. Có thể trồng rau trên luống, trên giàn, mép ao, bè nổi để tăng năng suất. Ở đô thị, có thể sử dụng giàn treo, tận dụng diện tích và ánh sáng.

Bố trí mùa vụ hợp lý, lựa chọn các loại rau phù hợp với từng mùa: rau trồng quanh năm (rau muống, rau dền, rau mồng tơi, rau ngót, các loại cải, rau gia vị); rau vụ đông xuân (cải bắp, cà chua, khoai tây…); rau vụ xuân hè (bầu, bí, mướp, dưa, cà…).

Dự trữ và chế biến rau củ quả để sử dụng khi giáp vụ, như muối cà, muối dưa, làm tương cà chua, sấy khô su hào, củ cải…

Nắm vững kỹ thuật gieo trồng, chăm bón, thâm canh và chủ động để được giống cho vụ sau.

Tận dụng nguồn thực phẩm sẵn có. Ví dụ, cây chuối có thể sử dụng thân, củ, quả và hoa làm rau.

Thông điệp về dinh dưỡng và phát triển

“Bảo đảm an ninh lương thực và Phát triển nông thôn: nền tảng để giảm suy dinh dưỡng bền vững”.

Để giảm tác động của biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh lương thực và dinh dưỡng, cải thiện sức khỏe cộng đồng, chúng ta cần:

1. Phát triển mô hình VAC để tăng thu nhập và tạo nguồn thực phẩm an toàn.

2. Chăm sóc dinh dưỡng tốt trong 1.000 ngày đầu đời cho trẻ.

3. Tăng cường hoạt động thể lực, hạn chế ăn mặn để phòng chống thừa cân, béo phì.

4. Chủ động ứng phó với thiên tai, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, ưu tiên trẻ em và phụ nữ.

Thực hiện dinh dưỡng hợp lý để phòng chống suy dinh dưỡng bền vững và hạn chế các bệnh mãn tính liên quan đến dinh dưỡng.